33. ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ

«Η μάθηση επιτυγχάνεται, όταν το άτομο εμπλεκόμενο σε μια δράση αναστοχάζεται, αξιολογεί και διαπιστώνει τι ήταν χρήσιμο ή σημαντικό να θυμάται και χρησιμοποιεί αυτή την πληροφορία για να δομήσει μια άλλη δράση»

-Dewey

 

 

ΟΡΙΣΜΟΣ

Η βιωματική μάθηση χαρακτηρίζεται ως ένας εναλλακτικός τρόπος εκπαίδευσης σε αντιπαραβολή και αντίθεση με τον “παραδοσιακό” τρόπο εκπαίδευσης που συσχετίζεται με την μετωπική διδασκαλία και την απομνημόνευση της ύλης (Τριλίβα & Αναγνωστοπούλου, 2008). Η διαδικασία της μάθησης είναι μια ενεργητική λειτουργία που κινητοποιεί το άτομο συνολικά. Πρόκειται για τη σχέση με τον εαυτό και τους άλλους, για το βίωμα και τα ερεθίσματα που προκαλεί, αλλά και για την ανάγκη μας να μαθαίνουμε (Φυλακτού, 2018).

Για να θεωρηθεί μια εκπαιδευτική διαδικασία βιωματική, θα πρέπει να πληρούνται τα εξής κριτήρια: Ο τελικός σκοπός της μάθησης είναι να δίνει στον κάθε εκπαιδευόμενο μια προσωπική νοηματοδότηση, ένα νόημα. Ο αναστοχασμός αποτελεί σημαντικό στάδιο της μάθησης, από μόνο του το βίωμα δεν έχει απαραίτητα εκπαιδευτική διάσταση. Η διαδικασία της μάθησης αφορά το άτομα ολιστικά, μέσω των αισθήσεων, των συναισθημάτων και των νοητικών ικανοτήτων. Αναγνωρίζεται ότι οι εκπαιδευόμενοι φέρουν μαζί τους προηγούμενες εμπειρίες. Οι εκπαιδευτές υιοθετούν στάση σεβασμού, εμπιστοσύνης και ενδιαφέροντος για τους εκπαιδευόμενους. Ενώ παράλληλα καλλιεργούνται οι δυνατότητες αυτονομίας των εκπαιδευομένων. Η διερεύνηση του ορισμού της βιωματικής μάθησης μας οδηγεί στο σκεπτικό ότι πρόκειται για μια μαθησιακή διαδικασία, όπου ο εκπαιδευτής οδηγεί τους εκπαιδευόμενούς του στην αξιοποίηση της εμπειρίας με τρόπο ολόπλευρο, κινητοποιώντας το συγκινησιακό, γνωστικό και συμπεριφορικό τομέα (Φυλακτού, 2018).

Οι βιωματικές ασκήσεις είναι δομημένες προτάσεις που έχουν τη μορφή παιχνιδιού. Ο εκπαιδευτής προτείνει έναν τύπο δράσης μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο, χρόνο και τόπο, ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες (Αρχοντάκη & Φιλίππου, 2003). Οι ασκήσεις είναι ευχάριστες και δίνουν τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να περιορίσουν την αυτολογοκρισία τους και να εκφραστούν γνήσια και αυθόρμητα. Εμπλέκουν τους συμμετέχοντες νοητικά, σωματικά και συναισθηματικά. Μάλιστα, πολύ συχνά παρατηρείται ότι μια απλή κίνηση ή αλλαγή θέσης μπορεί να οδηγήσει από το νοητικό επίπεδο στο συγκινησιακό, φέρνοντας το άτομο πιο κοντά στα συναισθήματά του. Η συγκινησιακή εμπλοκή που προκαλείται, οδηγεί τους συμμετέχοντες στο να αντλήσουν (Φιλίππου, 2003)

 

 

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΦΕΛΙΜΗ Η ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ;

1. Παράγει πραγματικά, απτά αποτελέσματα ταχύτερα σε σύγκριση με ένα κλασικό πρόγραμμα που επικεντρώνεται κυρίως στη παραδοσιακή εκπαίδευση μέσα στην τάξη.

2. Εμπλέκει τους ενδιαφερόμενους σε εμπειρίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες της εκάστοτε ενότητας, σε πραγματικές συνθήκες και όχι σε αφηρημένες δομές που μπορεί να μην ισχύουν στην εργασία τους.

3. Η βιωματική εκπαίδευση επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να "αποτύχουν γρήγορα" μέσα από την πράξη και κατ' επέκταση να προβούν σε επανορθωτική κατάρτιση. Αυτό μειώνει το συνολικό χρόνο κατάρτισης και ταυτόχρονα η μάθηση γίνεται βίωμα.

 

 

ΜΟΝΤΕΛΟ KOLB

1. Συγκεκριμένη εμπειρία: Ο εκπαιδευτικός, μέσα από τις δραστηριότητες που σχεδιάζει και πραγματοποιεί, προκαλεί ανάκληση βιωμάτων και εμπειριών των συμμετεχόντων. Οι πληροφορίες προέρχονται από τις εμπειρίες που αποκτούν οι μαθητές μέσα από την ενεργό συμμετοχή τους στις σχεδιασμένες δραστηριότητες.

2. Παρατήρηση και τον Στοχασμό: Εδώ επιχειρείται η διασύνδεση των βιωμάτων με το αντικείμενο που βρίσκεται προς μελέτη. Πραγματοποιούνται ομαδικές συζητήσεις και μέσα από αυτές γίνεται η σύγκριση των εμπειριών όλων όσων εμπλέκονται στη συγκεκριμένη διαδικασία.

3. Αφηρημένη σύλληψη: Το εκπαιδευτικό βίωμα, που έλαβε χώρα, δημιούργησε πλήθος εμπειριών και συναισθημάτων. Αφού ερμηνευθούν κατάλληλα οι εμπειρίες και τα συναισθήματα αυτά, ακολουθεί η διατύπωση των θεωρητικών αρχών.

4. Ενεργός πειραματισμός: Όλοι οι μαθητές, οι οποίοι συμμετείχαν και ενεπλάκησαν ενεργά στις διαδικασίες που έλαβαν χώρα στα προηγούμενα στάδια, τώρα δοκιμάζουν και επαληθεύουν τη νέα γνώση που κατέκτησαν και στη συνέχεια γενικεύουν σε αρχές τα συμπεράσματα που εξήχθησαν.

 

 

 

Κουνιάκης, Δ. (2018). Τι είναι η βωματική μάθηση;.

Πολίδης, Ν. (2017). Βιωματικές εκπαιδεύσεις.

Φιλίππου, Α. &. (2003). ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ.

Φυλακτού, Κ. (2018). Η βιωματική μάθηση και η σημασία της στην ενίσχυση του ρόλου. Πάτρα.

✍️ Γράφει η Ειρήνη Καρολίδου, Ειδική Παιδαγωγός.

_____________________________________________

🦊|CheirelProject