13. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙΔΙΟΥ (ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ)

 

Πολλές φορές οι γονείς αγωνιούν για την ομαλή ανάπτυξη του παιδιού σε ποικίλα επίπεδα. Ένα από αυτά αποτελεί, φυσικά, και η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας. Η αγωνία αυτή οδηγεί πολλές φορές αναπόφευκτα στη σύγκριση με άλλα παιδιά. Αν και κάθε παιδί έχει διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης, οι ειδικοί χρησιμοποιούν τα λεγόμενα «αναπτυξιακά ορόσημα» για να καθορίσουν αν έχει φυσιολογική ανάπτυξη ή αναπτυξιακή καθυστέρηση.

Η ανάπτυξη του παιδιού, αναφέρεται στην ικανότητά του να κάνει όλο και πιο σύνθετα πράγματα καθώς μεγαλώνει. Από τη γέννηση του και μέχρι την ηλικία των 5-7 ετών εξελίσσονται τα πιο σημαντικά στάδια ανάπτυξής του, τα οποία θα σηματοδοτήσουν τη μετέπειτα εξέλιξη του σε διάφορους τομείς. Βέβαια, θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα γλωσσικά στάδια δεν εμφανίζονται σε όλα τα παιδιά με τον ίδιο ρυθμό, όμως οι ηλικίες που αναφέρονται αναλυτικά παρακάτω είναι ενδεικτικές για την κατά μέσο όρο εκδήλωση των αντίστοιχων χαρακτηριστικών.

 

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΣ

 

0-6 μηνών

·         Συχνά «γρυλίζει» και δημιουργεί ήχους

·         Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει τις διαφορετικές ανάγκες του

·         Χαμογελάει όταν του μιλάνε και αναγνωρίζει φωνές

·         Ακούει και εντοπίζει τους ήχους γυρνώντας το κεφάλι

·         Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /μπ/, /π/ και /μ/ στο βάβισμα

·         Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες όταν θέλει κάτι

 

7-12 μηνών

·         Καταλαβαίνει το «όχι»

·         Ανταποκρίνεται σε απλά αιτήματα

·         Καταλαβαίνει και ανταποκρίνεται στο δικό του όνομα

·         Αντιλαμβάνεται λέξεις για απλά αντικείμενα (π.χ. παπούτσι, νερό)

·         Βαβίζει χρησιμοποιώντας παρατεταμένα και σύντομα σύνολα ήχων

·         Μιμείται τους ήχους της ομιλίας των ενηλίκων

·         Χρησιμοποιεί και ήχους της ομιλίας από το να κλαίει μόνο, για να τραβήξει την προσοχή

·         Ακούει όταν του μιλάνε

·         Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο μία με τρεις λέξεις

·         Χρησιμοποιεί συγκεκριμένες χειρονομίες ή φώνηση, ώστε να εκφράσει τα θέλω του

13-18 μηνών

·         Μιμείται μεμονωμένες λέξεις

·         Απαλείφει όλα τα αρχικά και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα

·         Χρησιμοποιεί κυρίως μη καταληπτή ομιλία

·         Εκτελεί απλές εντολές

·         Δείχνει ένα έως τρία μέρη του σώματος

·         Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 3-20 λέξεων (κυρίως ουσιαστικά)

·         Συνδυάζει χειρονομίες και ήχους

19-24 μηνών

·         Χρησιμοποιεί συχνότερα λέξεις από ψευδολέξεις (π.χ. πίτι, κότι, νάπα κ.α.)

·         Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-100 λέξεων ή παραπάνω

·         Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 300 λέξεων ή παραπάνω

·         Ξεκινά να συνδυάζει ουσιαστικά με ρήματα και ουσιαστικά με επίθετα

·         Ξεκινά να χρησιμοποιεί αντωνυμίες

·         Η ομιλία του είναι καταληπτή 25-50% στους ξένους

·         Ρωτά και απαντά σε ερωτήσεις του τύπου «τι είναι αυτό;»

·         Ευχαριστιέται να ακούει ιστορίες

·         Γνωρίζει πέντε μέρη του σώματος

·         Καταλαβαίνει βασικές κατηγορίες (π.χ. παιχνίδια, φαγητό)

·         Δείχνει τις εικόνες ενός βιβλίου όταν ονομάζονται

2-3 χρονών

·         Έχει καταληπτή ομιλία κατά 50-75%

·         Κατανοεί την έννοια του «ένα» και του «όλα»

·         Ζητάει αντικείμενα με το όνομα τους

·         Αναγνωρίζει αρκετά μέλη του σώματος

·         Ακολουθεί διπλές εντολές

·         Κάνει ερωτήσεις μιας ή δύο λέξεων

·         Δημιουργεί φράσεις 2-4 λέξεων

·         Ηχολαλεί όταν συναντά δυσκολίες στην ομιλία

·         Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-250 λέξεων ή παραπάνω

·         Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 500-900 λέξεων

·         Καταλαβαίνει τα περισσότερα από όσα του λένε

·         Μιλά με δυνατή φωνή

·         Χρησιμοποιεί σωστά τα φωνήεντα και τα σύμφωνα σε αρχική θέση

·         Συχνά παραλείπει μεσαία σύμφωνα

·         Διατηρεί το θέμα της συζήτησης και μετά από εναλλαγή πολλών σειρών

 

3-4 χρονών

·         Κατανοεί τις λειτουργίες των αντικειμένων

·         Εκτελεί διπλές και τριπλές εντολές

·         Χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να εκφράσει τα συναισθήματα του

·         Χρησιμοποιεί 4-5 λέξεις στις προτάσεις

·         Επαναλαμβάνει προτάσεις των 6-13 λέξεων με ακρίβεια

·         Χρησιμοποιεί ρήματα και ουσιαστικά πιο συχνά σε μια πρόταση

·         Έχει επίγνωση του παρελθόντος και του μέλλοντος ως χρόνους

·         Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800-1.500 λέξεων ή παραπάνω

·         Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 1.200-2.000 λέξεων ή παραπάνω

·         Αυξάνει ο ρυθμός της ομιλίας του

·         Η ομιλία του είναι κατά 80% καταληπτή

·         Τοποθετεί δύο γεγονότα σε χρονολογική σειρά

·         Βελτιώνεται η γραμματική του σε προτάσεις, παρόλο που κάποια λάθη εμμένουν

·         Εμπλέκεται σε μακροσκελείς συνομιλίες

·         Χρησιμοποιεί ανώμαλο πληθυντικό, μελλοντικούς χρόνους και συνδέσμους

·         Χρησιμοποιεί επαρκώς ομαλούς πληθυντικούς και κτητικές αντωνυμίες

·         Χρησιμοποιεί έναν αυξημένο αριθμό σύνθετων προτάσεων

 

4-5 χρονών

·         Μετρά μέχρι το 10 σε σειρά

·         Αντιλαμβάνεται τις έννοιες του χώρου

·         Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 10.000 ή περισσότερων λέξεων

·         Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900-2.000 ή περισσότερων λέξεων

·         Ακούει μικρές, απλές ιστορίες και μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις γι’ αυτές

·         Κάνει ερωτήσεις για τη λειτουργία των πραγμάτων

·         Χρησιμοποιεί προτάσεις τεσσάρων με οχτώ λέξεων

·         Συχνά παραλείπει τα σύμφωνα σε μεσαία θέση

·         Η ομιλία είναι συχνά καταληπτή στους ξένους, ακόμα κι αν υπάρχουν μερικά αρθρωτικά λάθη

·         Μιλά για τις εμπειρίες στο σχολείο, στο σπίτι, με τους φίλους κλπ.

 

5-6 χρονών

·         Ακολουθεί οδηγίες που του δίνονται συγκεντρωτικά

·         Κάνει ερωτήσεις του τύπου «πώς»

·         Χρησιμοποιεί κατάλληλα παρελθοντικό και μελλοντικό χρόνο

·         Χρησιμοποιεί συνδέσμους

·         Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13.000 λέξεων

·         Ονομάζει με τη σειρά τις ημέρες της εβδομάδας

·         Μετρά με τη σειρά μέχρι το 30

·         Ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις

·         Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες

·         Αναπαράγει με ακρίβεια ιστορίες

·         Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλλει παιδικά ποιήματα

·         Χρησιμοποιεί κατάλληλη γραμματική στις περισσότερες περιπτώσεις

✍🏻Από την Αναστασία Λουκίδου, Λογοθεραπεύτρια.