14. ΥΠΕΡΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

 

Μπορεί λοιπόν η υπέρμετρη φροντίδα που δείχνουν πολλές φορές οι γονείς να λειτουργεί πνίγοντας τα παιδιά και έχοντας μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Φυσικά, αυτό συμβαίνει από την επιθυμία και την έντονη αγωνία του γονέα ώστε να μην πληγωθεί με οποιονδήποτε τρόπο το παιδί του. Έχετε σκεφτεί όμως πως αυτό μπορεί τελικά να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα;

   Με την υπερπροστατευτικότητα φαίνεται πως περιορίζεται  η ανάληψη πρωτοβουλιών από το παιδί και  η λήψη αποφάσεων οδηγώντας σε μία εξαρτητική σχέση γονέα-παιδιού. Μερικά χαρακτηριστικά της  υπέρμετρης προστασίας είναι

Ø  Προσπάθεια για απαλλαγή οποιασδήποτε ευθύνης

Ø  Ανάληψη διαδικασιών που θα έπρεπε να κάνει το παιδί μόνο του

Ø  Περιορισμός  της ελευθερίας του

Ø  Υπερβολική ανησυχία για την υγεία του

Ø  Έντονη επιθυμία για έλεγχο

Ø  Πεποίθηση πως πρέπει να προστατεύει το παιδί από οτιδήποτε προκύπτει αναλαμβάνοντας ο ίδιος τυχόν ευθύνες που αντιστοιχούν σε αυτό

Ø  Δικαιολόγηση  αρνητικών επιδόσεων/ συμπεριφορών χωρίς να επιτρέπει στο παιδί να μάθει από την αποτυχία του

 

   Τι ωθεί όμως έναν γονέα να συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο; Φαίνεται πως στην πλειοψηφία αυτός ο τρόπος δράσης, κρύβει ανασφάλεια του γονέα και μειωμένη αυτοπεποίθηση για τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται στο γονεϊκό του ρόλο. Ακόμα, κάποιοι γονείς φοβούνται να αποδεχτούν πως κάποια στιγμή το παιδί τους δεν  θα τους χρειάζεται όπως πριν. Επιπλέον, πιθανή αιτία υπερπροστατευτικής συμπεριφοράς θα μπορούσε να είναι ο υπερβάλλων ζήλος για συντομότερη αυτονόμηση του παιδιού ενώ τελικά, συμβαίνει το αντίθετο.

   Οι επιπτώσεις των παραπάνω είναι πολλές και αδιαμφισβήτητα επηρεάζουν άμεσα τη συμπεριφορά αλλά και τα συναισθήματά του παιδιού. Ξεκινώντας, όταν ένα παιδί βλέπει τον γονέα να αντιδράει προστατευτικά και να ανησυχεί σε  υπερβολικό βαθμό καθημερινά ,λαμβάνει το μήνυμα πως δεν είναι ασφαλές , συνεπώς πρέπει να αγωνιά και αυτό μαζί. Φυσικά παρουσιάζεται αρνητικός αντίκτυπος και στο αίσθημα αυτοεκτίμησης που καλλιεργείται στο παιδί. Με το να τρέχουν οι γονείς να πραγματοποιήσουν κάποια διαδικασία αντί για αυτό ,εμποδίζοντας το να  αναλάβει οποιοδήποτε έλεγχο, το παιδί αισθάνεται ανίκανο για όλα τα παραπάνω κάνοντας κτήμα του την ιδέα αυτή.

   Σε δεύτερο χρόνο, μεγαλώνοντας ,αναπτύσσεται αίσθημα ντροπής και αμφιβολίας για ό,τι λέει και κάνει και επηρεάζεται πολύ εύκολα από την αρνητική κριτική αφού πιστεύει πως δεν είναι έτοιμος  και δεν έχει την ικανότητα να διαχειριστεί οτιδήποτε του συμβαίνει.  Η συμπεριφορά αυτή των γονέων μοιραία το εντάσσει σε μία διαρκή αναζήτηση και επιδίωξη για την έγκριση από άλλους ανθρώπους. Οι γονείς δίνουν το μήνυμα πως για να είναι ευτυχισμένο το παιδί χρειάζεται να δέχεται την έγκριση από τον περίγυρό του. Αυτό συνδέεται με την χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεδομένου πως με αυτό τον τρόπο  ο εαυτός του περνάει σε δεύτερη μοίρα ενώ στην κορυφή βρίσκεται η αποδοχή και η ευχαρίστηση τρίτων προσώπων. Πολλές φορές ο υπερβολικός έπαινος και η ανταμοιβή θέτουν το παιδί σε ρόλο προσπάθειας για να είναι συνεχώς τέλειο και πως πρέπει να αγωνίζεται για να ευχαριστήσει τους γονείς νιώθοντας πως δεν είναι ικανό ποτέ για κάτι τέτοιο.

 Ένας ενήλικας που σαν παιδί ζούσε συνεχώς σε ένα περιβάλλον υπερπροστατευμένο, φοβάται να ρισκάρει ενώ παράλληλα δεν έχει την ευκαιρία να προετοιμαστεί για δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει μεγαλώνοντας ,καθώς οτιδήποτε αντίστοιχο συνέβαινε στο παρελθόν δεν πρόλαβε να «φτάσει» στο ίδιο αλλά σταματούσε εκεί που αναλάμβαναν οι γονείς. Επιπρόσθετα μπορεί να εμφανιστεί υπερευαισθησία στο παιδί που γίνεται ενήλικας καθώς  τα παραπάνω αποτελούν παράγοντες πρόκλησης άγχους . Ο φόβος  και το άγχος που αισθάνεται ο γονέας, εσωτερικεύεται από το παιδί, μαθαίνοντας να είναι διαρκώς ανήσυχο και φοβισμένο.

   Πώς όμως μπορεί κάποιος να πάψει να είναι υπερπροστατευτικός γονέας;

Ξεκινώντας, να αναφερθεί πως είναι δύσκολη διαδικασία ,αρχικά γιατί πρόκειται για το παιδί σας το οποίο αγαπάτε και αγωνίζεστε για το καλό του και από την άλλη επειδή έχετε συνηθίσει να λειτουργείτε με αυτό τον τρόπο. Ωφέλιμη είναι η δημιουργία ενός δεσμού με αμοιβαία εμπιστοσύνη. Αφήστε το παιδί να μοιραστεί μαζί σας επιθυμίες ανησυχίες και ανάγκες που έχει και λειτουργήστε  υποστηρικτικά δίνοντας ευκαιρία για πρωτοβουλίες, χωρίς δηλαδή να το καπελώνετε, έχοντας την πεποίθηση πως τον φροντίζετε και τον βοηθάτε με αυτό τον τρόπο. Χρειάζεται, σε πρώτο στάδιο, να παρατηρήσετε τον εαυτό σας και να αναρωτηθείτε τι είναι αυτό που σας κάνει να δράτε με τέτοιο τρόπο αλλά και πώς μπορεί να αισθάνεται το παιδί το οποίο  ενδεχομένως ασφυκτιά. Καθώς μεγαλώνει λοιπόν το παιδί, σημαντικό είναι   να μειώνονται οι παρεμβάσεις που φαίνεται να υποκαθιστούν το παιδί και να του  δίνεται  ολοένα και περισσότερος χώρος για πρωτοβουλίες. Είναι σημαντικό να δείχνετε  στο παιδί πως η γνώμη του λαμβάνεται υπόψη και πως είστε δίπλα του όταν ζητάει τη βοήθειά σας.

 Αναμφισβήτητα οι γονείς πρέπει να προστατεύουν και να φροντίζουν για το καλό του ,αγωνιώντας για αυτά, φυσικά όμως  με  μέτρο και   όρια. Πολλές φορές, η υπερπροστασία μεταφράζεται ως έλλειψη εμπιστοσύνης στο μυαλό των παιδιών. Για αυτό είναι σημαντικό λοιπόν να δίνεται χώρος και χρόνος στο παιδί ώστε να ανακαλύπτει μόνο του τα προσωπικά του όρια τις αντοχές του αλλά και τον τρόπο που θα διαχειριστεί τις αποτυχίες που θα προκύψουν. Όλα αυτά θα δημιουργήσουν ένα αίσθημα υπευθυνότητας ,αυτονομίας και αυτοεκτίμησης στο παιδί θα το συνοδεύουν σε όλη την ζωή του.

Aφήστε τα παιδιά σας να ταλαιπωρηθούν,

γιατί τίποτα δεν χαρίζεται σε αυτή την ζωή

✍️ Γράφει η Δήμητρα Κοζμίδου, κοινωνική λειτουργος.

_____________________________________________

🦊|CheirelProject