8. ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

 

Τι είναι η μουσικοθεραπεία;

    Με τον όρο μουσικοθεραπεία εννοείται η «σχεδιασμένη διαδικασία αλληλεπίδρασης και θεραπευτικής παρέμβασης» η οποία προάγει την επίτευξη ορισμένων στόχων η οποία εφαρμόζεται από ειδικά καταρτισμένο μουσικοθεραπευτή. Οι στόχοι της μουσικοθεραπείας διαφέρουν από άτομο σε άτομο και για αυτό το λόγο εφαρμόζεται η αξία της εξατομίκευσης. Η ανάγκη, δηλαδή, να αναγνωρίζεται και να γίνεται κατανοητή η μοναδικότητα της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου. Η  εκάστοτε θεραπεία, λαμβάνει χώρα σε ειδικά διαμορφωμένο και οργανωμένο χώρο, ενώ διαρκεί περίπου 30-50 λεπτά. Επίσης, είναι εφικτό να έχει διάφορες μορφές: α) ατομική, β) ομαδική και γ) οικογενειακή.

   Η μουσική ασκεί με άμεσο τρόπο επιρροές τόσο στο σώμα όσο και στο πνεύμα. Έκαστος θεραπευτής δημιουργεί μια σχέση αλληλεπίδρασης με το παιδί, μέσω της μουσικής και διαφόρων άλλων ήχων( π.χ. φωνητικών) αλλά και εκφράσεων του  προσώπου. Δίνεται μεγάλη έμφαση σε εκφράσεις του προσώπου και στην μη λεκτική επικοινωνία, όπως για παράδειγμα στην στάση του σώματος ή στην απόσταση μεταξύ θεραπευτή και παιδιού. Η μουσική, αποτελεί τρόπο έκφρασης, μεταφέρονται όλα όσα δεν μπορούν να διατυπωθούν και δεν χωρούν σε λόγια. η μουσική επηρεάζει άμεσα τόσο το σώμα όσο και το πνεύμα. Εμπεριέχει στοιχεία από σημαντικούς κλάδους της μουσικής, όπως η ιατρική μουσική, η ψυχολογία της μουσικής και η μουσικοπαιδαγωγική. Μπορεί να περιλαμβάνει τραγούδι ,παίξιμο μουσικών οργάνων, δημιουργία μουσικής ,ακόμα και συζήτηση σχετικά με τη μουσική. Ως θεραπεία λοιπόν στοχεύει στην θετική αλλαγή του ατόμου. Φυσικά, πέραν της πληθώρας ερεθισμάτων που προσφέρει στο παιδί, δείχνει να ενθαρρύνει και την έκφραση συναισθημάτων καθώς και τη μη λεκτική επικοινωνία.

Λειτουργίες της μουσικής

   Έρευνες έχουν δείξει πως μεταξύ άλλων εξασκεί και εκτελεί διάφορες λειτουργίες, όπως για παράδειγμα, αποτελεί ερέθισμα για κοινωνική συνείδηση, διευκολύνει την έκφραση συναισθημάτων σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο και  αποτελεί μέσο επικοινωνίας και έκφρασης

Μόλις αρχίσει η λειτουργία των αισθητηρίων οργάνων σε ένα έμβρυο ξεκινάει και η επεξεργασία των πληροφοριών. Στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, παρατηρείται πως το βρέφος αντιδρά στα ηχητικά ερεθίσματα και κυρίως την φωνή της μητέρας. Όταν αντιλαμβάνεται τους ήχους οι χτύποι της καρδιάς του αυξάνονται όπως και η αναπνοή του. Συνεπώς, γίνεται σαφές πως η πρώιμη ενασχόληση του βρέφους με τη μουσική βοηθά στην ανάπτυξη του. Η μουσική έχει συναισθηματικές και σωματικές επιδράσεις. Συναισθηματικές επειδή προωθεί διαθέσεις στις οποίες εμείς αποκρινόμαστε σε μη λεκτικό επίπεδο, δηλαδή υποσυνείδητα και σωματικές καθώς ο ήχος μεταφέρεται μέσω ωστικών κυμάτων που γίνονται αντιληπτά σε σωματικό επίπεδο. Σύμφωνα με μελέτες, έχει αποδειχθεί πως οι δυνατότητες της μουσικής είναι πολλές και σε πολλά επίπεδα.

Πιο συγκεκριμένα :

•   Επιρροή στις εσωτερικές εκκρίσεις ορμονών
•   Αύξηση μεταβολισμού
•   Επιτάχυνση και μείωση αναπνοής
•   Επίδραση στους καρδιακούς παλμούς

 

 Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι τα έμβρυα  που κατά τη διάρκεια της κύησης άκουγαν την ίδια μουσική κάθε μέρα κινούνταν γρήγορα. Μάλιστα, μετά τη γέννηση τους διαπιστώθηκε πόσο έμεναν συγκεντρωμένα σε κάτι περισσότερη ώρα, συγκριτικά με άλλα νεογέννητα. Τα βρέφη καταγραφούν σε καθημερινή βάση οποιοδήποτε ερέθισμα ακούν, βλέπουν ή μαθαίνουν. Αυτό αποδείχτηκε από πείραμα στο πλαίσιο μιας έρευνας σε παιδιά μικρής ηλικίας. Τους δόθηκε λοιπόν να ακούσουν τραγούδια τα οποία είχαν  διαχωρίσει με βάση τα συναισθήματα που προκαλούσαν. Δεδομένου λοιπόν πως τα παιδιά δεν μπορούν λόγω ηλικίας να εκφραστούν σωστά, τους δόθηκαν φατσούλες για να αντιστοιχίσουν στο ανάλογο τραγούδι. Η κάθε φατσούλα αντιστοιχούσε και σε ένα συναίσθημα. Τα παιδιά λοιπόν ταίριαξαν με σωστό τρόπο τη μουσική με το εκάστοτε συναίσθημα. Συνεπώς, τα παιδιά από νεαρή κιόλας ηλικία αναπτύσσουν συναισθηματική ευαισθησία. Επιπλέον, φαίνεται πως η μουσική εμπειρία είναι βασικό συστατικό για την αυτοεκτίμησή αλλά και για την επιβεβαίωση όπως και την δημιουργία κινήτρων για επιτυχία ικανοποιώντας παράλληλα την αίσθηση του «ανήκειν».

  Οφέλη της μουσικής ως θεραπευτικό μέσο

 Η μουσική χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό μέσο και σε περιπτώσεις όπου τα παιδιά έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠ-Υ, συναισθηματικές και αναπτυξιακές διαταραχές ,ακόμα και σε καταστάσεις άγχους. Πέραν της αυτοεκτίμησης η οποία οικοδομείται όπως αναφέρθηκε και πριν, διεγείρει  διάφορες μορφές αντίληψης δοκιμάζοντας προσωπικές δυνατότητες του παιδιού σε επίπεδο έκφρασης και επικοινωνίας. Επιπροσθέτως, ενισχύει την κοινωνική επαφή και προωθεί την επεξεργασία συναισθηματικών συγκρούσεων. Όσον αφορά το άγχος, η μουσική εμπεριέχεται σε δραστηριότητες με τη μορφή παιχνιδιού και έχει θετικές επιδράσεις. Τα παιδιά, μπορούν να θέσουν υπό έλεγχο το άγχος τους, ακούγοντας το είδος μουσικής που τους αρέσει, καθώς αντιλαμβάνονται με καλύτερο τρόπο από πού  πηγάζουν τα συναισθήματά τους, συνεπώς και το άγχος τους. Η ανάπτυξη της δυνατότητας (μέσω διαδραστικού παιχνιδιού) το παιδί να διαχειρίζεται το συναίσθημά του, δείχνει να μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης δυσκολιών στον ψυχολογικό τομέα στην ενήλικη ζωή. Βοηθά στην ανάπτυξη ή και βελτίωση των:

•    Ανάπτυξη αδρής και λεπτής κινητικότητας
•    Ικανότητα του παιδιού να μοιράζεται
•    Ανάπτυξη λόγου και ομιλίας
•  Έκφραση/επεξεργασία διαφορετικών συναισθημάτων

    Σε όλες της τις μορφές, η μουσικοθεραπεία, στοχεύει στη στήριξη/ενθάρρυνση και διευκόλυνση του ατόμου προκειμένου να καλλιεργήσει την αίσθηση και γνώση του ίδιου του εαυτού. Να ακούσει, να εκφραστεί, αναπτύσσοντας συγχρόνως προσωπικό λόγο αλλά και προωθώντας την ύπαρξη λειτουργικών κοινωνικών δεσμών. Η θεραπεία μέσω της μουσικής παρέχει ευκαιρίες και μέσα για την διευκόλυνση της ωρίμασης και την ομαλή μετάβαση των εφήβων στην ενήλικη ζωή.

Η μουσική είναι η πιο δυνατή 

μορφή μαγείας

Marilyn Manson

Γράφει η Δήμητρα Κοζμίδου, κοινωνική λειτουργός

_____________________________________________

🦊|CheirelProject